Prorocy Starego Testamentu

W imieniu Boga i z Jego polecenia

Proroctwo służy budzeniu wolności ludzi, oświecaniu ich, a nie przepowiadaniu przyszłości w sposób fatalistycznie zdeterminowany, jak w świecie greckiej tragedii.

Prorok to człowiek przemawiający w imieniu Boga i z Jego polecenia. Miał pomagać ludziom w zrozumieniu teraźniejszości. Uczyć jak rozpoznawać „znaki czasu”. Prorocy byli duchowymi przywódcami narodu wybranego, podtrzymywali go na duchu, przypominali tożsamość, nawoływali do godnego życia, napominali, nierzadko grozili. W tym znaczeniu prorokiem był już np. Abraham czy Mojżesz. Jednakże za narodziny profetyzmu izraelskiego uważamy koniec epoki sędziów (XI w.). Wtedy to zrodziła się instytucja tzw. „widzących” (1Sm 9,9).

Pierwsi prorocy ("widzący"):

XI-X wiek – Samuel, Natan, Gad
IX wiek – Eliasz i Elizeusz (Królestwo Izraelskie)

Prorocy i ich księgi

Prorocy "więksi":

(czyli autorzy obszerniejszych ksiąg)

Izajasz (VIII w.) – "Ewangelista Starego Testamentu", działał na dworze królewskim. Imię oznacza: JHWH jest zbawieniem. Księga dzieli się na trzy wyraźne części, autorstwa trzech różnych redaktorów.
Jeremiasz (VII w.) – "Prorok cierpienia", wzywa do nawrócenia wobec zbliżającego się niebezpieczeństwa babilońskiego.
Lamentacje (VI w.) – Lament (treny) po klęsce Królestwa Judzkiego i upadku Jerozolimy w 586 roku.
Baruch (VI w.) – Uczeń Jeremiasza, jego księga odwołuje się do czasów niewoli babilońskiej.
Ezechiel (VI w.) – Przebywając wśród wygnańców w Babilonie dodaje im otuchy nadzieją powrotu do ojczyzny i odbudowy świątyni.
Daniel (VI w.) – Zapowiada upadek imperiów ziemskich i nadejścia królestwa Bożego.

12 proroków "mniejszych":

(czyli krótsze księgi prorockie, co oczywiście nie znaczy, że są one mniej ważne!)

Ozeasz (VIII), Joel (V), Amos (VIII), Abdiasz (VI/V);
Jonasz (?), Micheasz (VIII), Nahum (VII), Habakuk (VII);
Sofoniasz (VII), Aggeusz (VI), Zachariasz (VI), Malachiasz (V).

Powołanie prorockie

Rzekł [mu Jahwe]: – Wyjdź i stań na górze przed Jahwe. Oto przechodził Jahwe. Wielki, silny wicher, rozrywający góry i łamiący skały, szedł przed Jahwe, ale Jahwe nie był w wichrze. Po wichrze przyszło trzęsienie ziemi, ale Jahwe nie był w trzęsieniu ziemi. Po trzęsieniu ziemi pojawił się ogień, ale Jahwe nie był w ogniu. Po tym ogniu [dał się słyszeć] szmer delikatnego powiewu. Gdy go posłyszał Eliasz, zasłonił płaszczem swoją twarz, wyszedł i stanął u wejścia groty. A oto głos przemówił do niego: – Co ty tu robisz, Eliaszu?
1Krl 19,11-13

Prorok Malachiasz o Mszy św.

Albowiem od wschodu słońca aż do jego zachodu wielkie będzie imię moje między narodami, a na każdym miejscu dar kadzielny będzie składany imieniu memu i ofiara czysta. Albowiem wielkie będzie imię moje między narodami – mówi Pan Zastępów.
Ml 1,11

Zob. Sobór Trydencki, Nauka o Najświętszej Ofierze Mszy św., Sesja XXII (1562).

Bibliografia

Izajasz. Książę proroków, Bkpk 14/2010.
Prorocy i wróżbici, Bkpk 14/2010.
Księga Izajasza. Cztery pieśni Sługi Pańskiego, Bkpk 28/2012.
Czekając na Mesjasza. Księga Zachariasza, Bkpk 35/2012.
Opowieść o szalonym proroku. Księga Ozeasza, Bkpk 38/2013.
W brzuchu wielkiej ryby. Księga Jonasza, Bkpk 42/2013.
Leonard Bernstein, Symphony No. 1 "Jeremiah", 1942.